Ważnym elementem osiągania celów biznesowych jest sprawna komunikacja, bo to ona zapewnia porozumienie w zespole, które jest niezbędne, żeby osiągnąć cel. Nierzadko firmy inwestują w szkolenia z komunikacji, ale jednak nadal zdarzają się sytuacje, kiedy pojawiają się wszelkiego rodzaju bariery komunikacyjne, które uniemożliwiają efektywne odbieranie i przekazywanie informacji. Dziś chcemy opowiedzieć o barierze komunikacyjnej związanej z psychologią, która w każdym zespole prędzej czy później da o sobie znać. Sprawdź, czy to dotyczy też Twojego zespołu.
Efektywna komunikacja – po co nam to?
Efektywna komunikacja w zespole jest kluczowa, ponieważ zapewnia m.in. jasne zrozumienie celów i zadań, umożliwia efektywną koordynację działań oraz szybsze rozwiązywanie problemów. Dodatkowo buduje zaufanie i silne relacje między członkami zespołu, co zwiększa zaangażowanie i motywację do pracy. Dzięki sprawnej wymianie pomysłów i opinii podejmowanie decyzji staje się bardziej świadome i trafne. Skuteczna komunikacja również pozwala zespołowi szybko adaptować się do zmian, co jest niezbędne dla osiągania długoterminowych sukcesów, szczególnie w dzisiejszej, szybko zmieniającej się rzeczywistości. Jak widzimy za efektywną komunikacją stoi wiele korzyści, więc bez dwóch zdań warto nad nią pracować. Z naszego doświadczenia w EFFECTIVENESS z pracy z zespołami wynika, że wszelkie problemy, które zatrzymują zespół w miejscu, biorą się właśnie z braku umiejętności osiągania porozumienia, za którym stoją bariery komunikacyjne.
Bariery komunikacyjne – dlaczego nie możemy się porozumieć?
Możemy znaleźć wiele różnych podziałów barier komunikacyjnych np. bariery psychologiczne, bariery wynikające z różnic kulturowych, bariery językowe oraz bariery związane z różnicami w percepcji i doświadczeniach. Najczęściej wymieniane, to te wynikające z emocji, różnych postaw i opinii, braku zaufania, stresu czy różnic kulturowych. Trudno się z tym nie zgodzić, więc żeby w sprawny sposób zarządzać tymi barierami i znajdować rozwiązania, to warto na nie spojrzeć przez pryzmat wspólnego mianownika, a są nim różnice osobowości.
Bariery komunikacyjne a różnice osobowości
Zacznijmy od tego, że jesteśmy różni, więc w interakcję wchodzimy, ze swoimi wszystkimi zasobami, mocnymi i słabszymi stronami, ale również z naszymi lękami. A jak to wygląda w praktyce? Wyobraźmy sobie sytuację, w której przychodzisz do danej osoby z konkretną sprawą do załatwienia. Masz dobre intencje, wyjaśniasz jej najlepiej, jak potrafisz swój temat, a Wasza rozmowa kończy się tym, że ta osoba nie zrozumiała Twoich dobrych intencji, kompletnie inaczej zinterpretowała Twoje słowa, a może nawet poczuła się zaatakowana, w efekcie czego sprawa, z którą przychodzisz nie tylko pozostaje niezałatwiona, ale pozostaje po obu stronach niesmak. To w takich momentach właśnie doświadczamy barier komunikacyjnych, wynikających z różnych stylów zachowania, i jeśli nie będziemy mieć tej świadomości, to o efektywnej komunikacji bez barier nie będzie mowy. Żeby zrozumieć, co dzieje się w tego typu momentach, z pomocą przychodzi model DISC.
Jak pokonać bariery komunikacyjne?
Model DISC pozwala nam określić styl osobowości, w tym styl komunikacji i konkretnie wskazuje, jakich argumentów ktoś używa w rozmowie, czego się obawia, jaki ma cel, a czego naturalnie będzie unikać. Ludzie są różni i jedni, bez względu na płeć czy kulturę boją się utraty kontroli nad sytuacją, inni braku akceptacji, a jeszcze inni krytyki czy nagłych zmian. Dobrze jest to rozumieć, wyłapywać momenty, w których ujawnia się dany lęk, by przejąć nad nim kontrolę, a nie pozwolić mu się kontrolować. Nie chodzi też o to, żeby go całkowicie wyeliminować, ale nauczyć się nim zarządzać. Kiedy nauczymy się wychwytywać, w jakich sytuacjach zaczynamy odczuwać lęk, wynikający z typu osobowości, i który jest przyczyną tego, że uruchamiamy takie a nie inne zachowania, chroniące nas przed tym, czego nie chcemy i co naturalnie jest naszą barierą.
Bariery komunikacyjne w zespole – przykłady
To, co możemy zrobić, by mieć kontrolę nad tym, czy przypadkiem nie tworzymy barier komunikacyjnych, to zdecydowanie warto:
- słuchać drugiej osoby
- nie przerywać jej
- nie krytykować
- nie rozkazywać
- nie moralizować
- nie stawiać niewygodnych pytań
- mieć pozytywne nastawienie
- nie angażować się nazbyt emocjonalnie itd., itd.
Jak widzimy, barier komunikacyjnych może być mnóstwo w zależności od tego, jak je ktoś zinterpretuje i przepuści przez swój filtr.
Przykładowo: osoba dominująca (styl D w modelu DISC), dla której naturalne jest przerywanie komuś dłuższej wypowiedzi, bo ceni sobie czas, jest bardzo skoncentrowana na szybkiej realizacji celu, jeśli ta skupia się na zbyt dużej ilości szczegółów, nie będzie uważała, że barierą w komunikacji jest NIEPRZERYWANIE drugiej stronie, bo przecież jej intencją jest to, żeby jak najszybciej osiągnąć zamierzony cel, więc jak druga osoba, która np. potrzebuje więcej porozmawiać o danym rozwiązaniu, przegadać różne opcje, spotka się w komunikacji z osobą dominującą bez świadomości, co w takiej interakcji może się zadziać, może się okazać, że dwie strony to NIEPRZERYWANIE będą rozumieć kompletnie inaczej. Osoba dominująca (D w modelu DISC) będzie chciała szybko i sprawnie zakończyć rozmowę, osiągając konkretny cel, przerywaniem prowadząc drugą osobę do celu, a osoba sumienna (C w modelu DISC), która skupia się na szczegółach, potrzebuje się nimi dzielić, będzie uważała to za zlekceważenie i może następnym razem albo się nie odezwać, albo nie wyjść z inicjatywą. Zatem możemy przyjąć ogólną prawdę o tym, by NIE PRZERYWAĆ, ale dla każdego będzie miało to różną moc, różną wartość.
Więc tak, da się nauczyć efektywnej komunikacji intuicyjnie, ale zdecydowanie łatwiej jest mieć narzędzie, które czarno na białym wskaże nam, jak potrzebujemy się komunikować z drugą stroną, żeby obie osoby czuły się usłyszane, rozumiane i zadbały o to porozumienie.
Podsumowanie: Bariery komunikacyjne w zespole — jak je pokonać?
Podsumowując, każdy zespół potrzebuje porozumienia. W każdym zespole będą pojawiać się bariery w komunikacji interpersonalnej, bo będą spotykać się tam różni ludzie z różną osobowością. Możemy korzystać z narzędzi, które pomogą nam się lepiej poznać, usłyszeć i zniwelować bariery komunikacyjne, które znacząco utrudniają efektywne przekazywanie i odbieranie informacji w organizacjach. Model DISC jest jednym z narzędzi, które pomoże w diagnozie stylów zachowania i preferencji komunikacyjnych, co w efekcie pozwala na lepsze zarządzanie komunikacją w zespole.
Chcesz nauczyć swój zespół, jak skutecznie pokonywać bariery komunikacyjne? Zacznij od przeprowadzenia testów DISC, aby by poznać kluczowe różnice w stylach komunikacji.
FAQ
Jakie są najczęstsze bariery komunikacyjne? Z czego wynikają bariery w komunikacji interpersonalnej?
Bariery w komunikacji interpersonalnej mogą wynikać z wielu czynników. Najczęstsze bariery komunikacyjne to:
- Bariery emocjonalne – wynikają z emocji takich jak stres, lęk czy brak zaufania, które utrudniają otwartą i szczerą wymianę informacji.
- Bariery wynikające z różnic w osobowości, postawach, opinii – odmienne poglądy i wartości mogą prowadzić do nieporozumień i konfliktów.
- Bariery psychologiczne – wynikają z lęków, obaw i innych czynników psychologicznych, które wpływają na to, jak się komunikujemy i interpretujemy przekazy. Bariery psychologiczne mogą prowadzić do takich sytuacji jak np. sprzeczność komunikatów werbalnych z niewerbalnymi.
- Bariery kulturowe — wynikają z odmiennych norm społecznych, wartości, języka i sposobów wyrażania się, co może prowadzić do nieporozumień i błędnych interpretacji przekazu.
Jak unikać barier komunikacyjnych w zespole?
Uniwersalne zasady, które pomagają unikać barier komunikacyjnych to m.in. słuchanie drugiej osoby bez przerywania (tak zwane słuchanie otwarte), niekrytykowanie rozmówcy, nierozkazywanie, niemoralizowanie oraz stosowanie zrozumiałego języka.
Aby skutecznie unikać barier w procesie komunikacji, warto przede wszystkim zrozumieć różnice osobowości w zespole. Model DISC może być tutaj niezwykle pomocny, ponieważ pozwala określić style komunikacji poszczególnych członków zespołu, ich mocne strony, obawy oraz preferencje. Dzięki temu można dostosować argumenty i sposób rozmowy do stylu komunikacji drugiej osoby, co pozwoli poprawić wzajemne rozumienie się.
Wewnętrzne bariery komunikacyjne a bariery zewnętrzne. Czym się od siebie różnią?
Wewnętrzne bariery komunikacyjne mają swoje źródło w indywidualnych cechach i emocjach ludzi, podczas gdy zewnętrzne bariery komunikacyjne wynikają z warunków i czynników otoczenia, w którym odbywa się komunikacja. Bariery zewnętrzne to np. bariery fizyczne takie jak hałas lub zakłócenia techniczne podczas rozmowy online. Praca nad tym, by przezwyciężyć zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne bariery komunikacyjne jest kluczowa dla skutecznej komunikacji międzyludzkiej.
Autorem tekstu jest Marta Chojnacka, Communication & Business Development Manager w EFFECTIVENESS.
